• Aydın’ın Kuşadası ilçesinde yürütülen yüzey araştırmasında 2 bin 350 yıllık tümülüs bulundu. Doç. Dr. Aydın Erön, araştırmanın yürütüldüğü Kuştur mevkisinde gazetecilere yaptığı açıklamada 1950'li yıllardan bu yana varlığı bilinen fakat zamanla üstü kapanan tümülüsün yerini saptadıklarını ve ortaya çıkardıklarını söyledi.<img src="https://images.aposto.com/2023/0/5/1673001097906.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Fotoğraf: Ferdi Uzun" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Ferdi Uzun<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; box-sizing: border-box;">Detaylar: Tümülüsün 23 metre çapında dairesel bir alan içinde neredeyse ilk günkü hâlini koruduğunu belirten Erön, açıklamasında "Batı Anadolu coğrafyasında bu kadar sağlam nitelikte anıt mezar çok zor buluyoruz. Arkeoloji dünyası için çok önemli. Çünkü o dönemle ilgili bu tip anıt mezar pek yok. Helenistik dönem yani M.Ö 300-350 arasında bu kadar sağlam tümülüs anıt mezar mimarisi, Batı Anadolu’da sadece birkaç örnekte karşımıza çıkıyor. Bu açıdan büyük ses getirir bu çalışma. Duvar işçiliğinin çok kaliteli olduğunu zaten bize kanıtlıyor” ifadelerini kullandı.</li></ul>

Aposto Gündem

Dağ yolunda ardına keskin virajları dönüyoruz. Son 15 dakikadır bir araba yolculuğundan ziyade sürekli yukarı tırmanılan bir eğlence parkı treninde gibiyiz. Gecenin karanlığında Kommagene Kralı I. Antiochus’un mezarına gidebilmek için ilerliyoruz.&nbsp;Araba yolunun bittiği yerden yürümeye başlıyoruz. Çantalarımızda termoslar, yaz ortası olmasına rağmen kışlık ceketler ve bazı atıştırmalıklar var. Yaklaşık yarım saat sürecek olan yürüyüş için kafa lambamı açtığımda taşlarla döşenmiş 2.000 yıllık antik bir patika karşımda beliriyor. Bu yoldan gecenin karanlığında yürümek insanı adeta bir zaman tüneline sokuyor. Dağı saran karanlıkta bir Kommageneli, bir Romalı veya bir Persli olabilirim. Beni onlardan ayıran tek şey üstümdeki kıyafetler ve kullandığım teknolojik aletler. Ancak muhtemelen bu muazzam anıt mezara gelirken 2.000 yıl önce onlar da en az benim kadar heyecanlı ve meraklılardı diye düşünüyorum. Kahta ve köylerinin ışıkları uzaktan gecenin karanlığında parlıyor.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/2/2/1646737521938.png" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" alt="Nemrut" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bir süre sonra patika sonra eriyor ve dağın üstünde bir terasa varıyorum. Sağımda dağlara ve arkasındaki uçsuz bucaksız Mezopotamya topraklarına bakan, eskiden bir tapınağın yer aldığı sahneye benzer bir düz alan var. Soluma döndüğümde ise Nemrut’un alacakaranlıkta beliren dev heykelleri karşısında bir süre donup kalıyorum. Dağı koruyan bir aslan, iki kartal, Kommagene Kralı Antiochus, bereket tanrısı Kommagene, tanrıların tanrısı Zeus, Zeus’un oğlu bilgelik tanrısı Apollon ve Zeus’un başka bir oğlu Herakles beni karşılıyorlar. Depremler ve doğal nedenlerle gövdelerden ayrılmış heykellerin kafaları bile ortalama bir insan boyutundalar. Gövdelerinin ardında ise yaklaşık 50 metrelik yüksekliğinde, kırma taştan oluşturulmuş Tümülüs yükseliyor. Bu tümülüsün içinde ise Kommagene Kralı I. Antiochus’un mezar odası olduğu biliniyor. Ancak bugüne kadar bu mezar odasına ulaşılabilmiş değil. Eskiden yapılan tüm çalışmalar tümülüse ve heykellere zarar verme riski taşıdığı için durdurulmuş.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/2/2/1646737565785.jpeg" width="550" alt="Nemrut" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.75" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Heykellerin etkileyiciliğinden ve alacakaranlığın mistik ortamından sıyrılmam için 2.150 metrede esen sert rüzgâr oldukça yardımcı oluyor. Toros dağ silsilesinin artık sonundayız. Bundan sonra Mezopotamya’nın bereketli toprakları başlıyor. Buz gibi havada güneşin doğumunu beklerken Kommagene Krallığını düşünüyorum. Dönemin iki süper gücü olan Persler ve Romalılar arasına sıkışmış ufak bir krallık nasıl böyle görkemli bir eser bırakabiliyor sorusunun cevabını arıyorum. Aslında sorumun cevabı çok basit: denge. Kommagene dengeler üstüne kurulu bir krallık. Bu iki süper güç tarafından yutulmamak için ikisinin de kültürel ve ticari olarak ortağı oluyor. Oluşturduğu tarafsızlık politikasıyla hem doğunun hem de batının kavşak noktasına dönüşüyor ve ticaretle zenginleşiyor. Zaten Nemrut’daki heykelleri ilk gören uzmanların yaşadığı en büyük kafa karışıklığı Pers kıyafetli Yunan tanrılarıyla karşılaşmak.&nbsp;Öte yandan iktidarını sarsılmaz hâle getirmek için de tanrı-kral imajını kuvvetlendirmek istiyor. Ülkenin dört bir yanına tanrılarla el sıkışan kabartmalarını yollatıp kendine bir kutsiyet yüklüyor. Her iktidar sahibi gibi ölümsüzlüğü isteyen I. Antiochus milattan önce 34 yılında hayatını kaybettiğinde ise belki de bu kutsiyetten dolayı birleştirmeye çalıştığı hatta akrabaları olarak gördüğü Yunan ve Zerdüşt tanrılarının yanına gömülüyor. Tabii bir tanrı krala yakışır şekilde. Öncelikle tanrıları birleştirdiği tapınağın yer aldığı dağda kendisine bir mezar odası yapılıyor. Bir &nbsp;teoriye göre yakılıyor ve külleri bu odaya yerleştiriliyor. Daha sonra 150m çağında, 50 metre yüksekliğinde 30.000 metreküp kırık taşla bu mezar odasının üstü kapatılıyor ve dağa yeni bir zirve yapılıyor. Üstelik bu taşların dağdan değil başka bir yerden elde edildiği tahmin ediliyor. Bu kadar taşın günümüzden yaklaşık 2.000 yıl önce 2.150 metre yükseklikteki dağa nasıl çıkartıldığı ve nasıl bir insan gücü kullanıldığı ise tam bir gizem. Mezarı koruma görevi ise tümülüsün doğu ve batısına yerleştirilmiş dev tanrı heykellerine veriliyor. Böylece I. Antiochus doğu ile batıyı ölümüyle birleştirmeye devam ediyor. Her gün doğan güneş önce doğu terasındaki heykelleri selamlıyor sonra da batarken batı terasındaki heykellerle vedalaşıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/2/2/1646737625653.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.88" alt="Nemrut" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Gecenin en soğuk vaktindeyiz, tek istediğimiz bir an önce güneşin ısıtıcı ışıklarına kavuşmak. Ancak doğu terasında, sırtımızı dev heykellere dönerek izlediğimiz manzara o kadar büyüleyici ki bir yandan da güneşin doğuşunu yavaşlatarak anın keyfini uzatmak istiyoruz. Arada arkama bakıyorum, ışık arttıkça Tümülüs ve heykellerin görkemi daha da ortaya çıkıyor. Ufuk giderek kızıldan sarıya dönüyor ve sonunda gece sona eriyor.&nbsp;İlk ışıkları dağın zirvesine vuruyor ve hızla aşağı iniyor. Güneş sanki acelesi varmış gibi davranarak dağların arasından adeta fırlıyor. Hepimizin içinde bulunduğu ikilem gün doğumunu mu yoksa ışıkların dağa vuruşunu izlemek mi. Nereye dönüp izleyeceğimizi bilemeden fotoğraflar çekiyoruz. Güneş yükseldikçe zehir gibi soğuktan kurtuluyoruz. Adeta yeniden hayata dönüyoruz. Aslında tanrılar ve I. Antiochus dışında biri daha daimi olarak dağda bulunuyor. Onlarla kavuşabilmemizi sağlayan Amerikalı arkeolog Theresa Goell ise hayata gözlerini yumduğunda külleri bölgedeki köylüler tarafından dağın zirvesinden havaya serpiliyor. I. Antiochus’un ebedî istirahatgahında yeni bir komşusu daha oluyor.&nbsp;Yavaş adımlarla tümülüsün çevresinden yürüyerek batı terasına geçiyoruz. Buradaki heykellerin vücutları daha tahrip olmuş durumda. Ancak I. Antiochus’un kendini tanrılarla el sıkışırken resmettirdiği kabartmaların bazıları burada sergileniyor. Şansımıza batı terası da bomboş. Bazı gün batımlarında yüzlerce kişiyi ağırlayan alan sanki bize özel ayrılmış durumda. İleride bir gün, gün batımında bu defa batı terasında tanrılarla ve Kommagene Kralı I. Antiochus’la buluşmak üzere sözleşip aşağı inmeye başlıyoruz. Grubun en arkasında giderken arkaya bakıyorum. Dev Tümülüsün gölgesindeyim. İnsanın binlerce yıldır peşinden koştuğu ölümsüzlüğü belki de I. Antiochus böyle bulmuştur diye geçiriyorum aklımdan.

Ruta

Ölümsüzlüğün peşinde: Nemrut

2020, herkes ve her şey için olduğu gibi İstanbul Film Festivali için de olağan dışı bir yıl. Festivalin pandemi döneminde benimsediği format ve geliştirdiği çözümlerle festival ruhu evlerde yaşamaya devam ediyor. 39'uncu İstanbul Film Festivali’nin 12 filmden oluşan Uluslararası Yarışması da önümüzdeki günler boyunca çevrim içi gösterimlerle bu ruhu beslemeye devam edecek.&nbsp;• Bir adım geriden: 39'uncu İstanbul Film Festivali planlandığı gibi nisan ayında gerçekleşememiş, İKSV mayıs ve haziran aylarında çevrim içi seçkilerle programdaki filmlerden bazılarını erişime açmıştı. 17-28 Temmuz tarihleri arasında çevrim içi gösterimlere ek olarak açık hava gösterimleriyle Ulusal Yarışma ve Ulusal Kısa Film Yarışması gösterimleri yapılmış, bu iki yarışmanın <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmN2Y1ZWM2OTJiNTJlMDAwY2E1YTYwZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY2MzFmZmNjMTZjYmEwMDA5ZTNkYmJhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZpbG0uaWtzdi5vcmclMjUyRnRyJTI1MkZoYWJlcmxlciUyNTJGMzktaXN0YW5idWwtZmlsbS1mZXN0aXZhbGktdWx1c2FsLXlhcmlzbWEtdmUtdWx1c2FsLWtpc2EtZmlsbS15YXJpc21hc2ktb2R1bGxlcmktc2FoaXBsZXJpbmktYnVsZHU="">ödülleri dağıtılmıştı</a>. Ulusal Yarışma’da büyük ödül Altın Lale’yi Ümit Ünal imzalı Aşk, Büyü vs. filmi kazanmıştı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-09T10:26:50.787Z.jpeg" alt="Mickey ve Ayı "><figcaption>Mickey ve Ayı (Annabelle Attanasio, 2019)</figcaption></figure>• 12 film Altın Lale için yarışıyor: Yönetmen Tayfun Pirselimoğlu başkanlığındaki jüride, oyuncu Hazar Ergüçlü, yönetmen Burak Çevik, sinema tarihçisi ve programcı Jasmin Basic ve dağıtımcı Anthony Bobeau yer alıyor. Uluslararası Yarışma filmleri şunlar:<ul><li>Mickey ve Ayı: Irak'taki savaştan dönünce hayata ayak uyduramamış bir babanın kızı ve onun kendini var etme mücadelesine dair son zamanların en çok övgü alan ABD yapımı bağımsız film.</li><li>Atlantis: Yakın gelecekte, savaşlarla kırılmış Ukrayna topraklarında... Savaş sonrası travma yaşayan bir asker ve gönüllü hizmet veren bir kadın arasındaki ilişki, onları ve çevrelerini dönüştürüyor.</li><li>Luxor: Birleşik Krallık'tan gelen bir doktor ve Mısır'dan gelen eski sevgilisi, Luxor'un hiyeroglifler ve anıt mezarlarla dolu tarihi dokusuna sığınıyor. Andrea Riseborough’nun performansı dikkat çekici.</li><li>Sarı Hayvan: Yönetmen alter-ego'sunu başrole yerleştiriyor, Brezilya'dan Mozambik'e uzunan bir yolculukla sinemaya ve ulusal bir kimliğe sahip olmaya dair sorular yöneltiyor.</li><li>Yabancı: Almanya'da çalıştığı saygın firmada tadını kaçıran olayların etnik kimliğiyle ilgili olduğunu fark eden Kosova doğumlu bir mühendis, bu kara mizah örneğinde yabancı düşmanlığına ve ırkçılığa karşı koyuyor.</li><li>Yankılar: Oscar adayı kısa filminin ardından Volkan ve Serçeler filmleriyle tanıdığımız Rúnarsson, Noel döneminde geçen, kronolojik sıralanmış 56 sahneyle modern İzlanda’nın portresini çiziyor.</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-09T10:26:18.876Z.jpeg" alt="Yankılar (2019, Rúnar Rúnarsson)"><figcaption>Yankılar (2019, Rúnar Rúnarsson)</figcaption></figure><ul><li>Öteki Kuzu: Liderleri dışında tamamı kadınlardan oluşan bir tarikat, liderini sorgulamaya başlıyor. Yönetmen Szumowska, korku türüne göz kırpıyor.</li><li>Oğul-Ana: İran toplumunda tek başına çocuk yetiştirmenin zorluklarıyla başa çıkmaya çalışan Leyla, ön yargılardan kurtulmak ve oğlunun geleceği arasında kalıyor. Rasoulof'un senaryosu, Farhadi sinemasını anımsatıyor.</li><li>Denizaltısı da Olsun İsteyen Cam Temizleyici: Patagonya kıyılarında seyreden bir yolcu gemisinde mürettebattan bir genç, gemide büyülü bir kapı keşfediyor; aynı anda Filipinler’de, hiçliğin ortasında beton bir kulübe ortaya çıkıyor. Uruguay’dan fantastik bir film.</li><li>Koza: Berlin’de üç genç kız; değişen çağın gerekleri, sosyal medya ve dayatılan güzellik standartlarının ortasında kendi seslerini bulmaya çalışıyor.</li><li>Sanctorum: İnsanlardan çok doğanın sesi duyuluyor, geleneksel bir kasabada pagan gelenekleri ve mistik öğretileri perdeye taşıyor. Fantastik film, büyülü gerçeklik ekolünden besleniyor.</li><li>Kuş Dili: Polonya sinemasının efsanelerinden Zulawski’nin ölümü nedeniyle yarıda kalan projesi, oğlu tarafından hayata geçiriliyor. Enerjik ritmiyle bir sinema mirası. &nbsp;</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-09T10:25:46.558Z.jpeg" alt="Öteki Kuzu"><figcaption>Öteki Kuzu (Malgorzata Szumowska, 2019)</figcaption></figure>• Uluslararası Yarışma’nın yanında: 9-20 Ekim tarihleri arasında ikişer ikişer erişime açılacak ve&nbsp;beş gün içinde izlenebilecek filmler arasında yalnızca Uluslararası Yarışma seçkisi yok. Ulusal Belgesel Yarışması’ndaki 11 filmin tamamı ve sinema salonlarında gösterilecek. Filmekimi Galaları seçkisinde yer alan bazı filmler de çevrim içi izlenebilecek. Ayrıntılara <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmN2Y1ZWM2OTJiNTJlMDAwY2E1YTYwZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY2MzFmZmNjMTZjYmEwMDA5ZTNkYmJhJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZpbG0uaWtzdi5vcmclMjUyRnRyJTI1MkZwcm9ncmFt"">bu bağlantıdan</a> ulaşılabiliyor.

anıt mezar ile ilgili hikayeler